Chụp ảnh mờ nhòe - trải nghiệm chụp đấu bò
Rider #3. San Miguel de Allende, Mexico. March, 2014
Olympus OM-D E-M1 with Zuiko 50-200mm f/2.8 @ ISO 5001/10 sec @ f/3.5
(các hình dưới có khác nhau đôi chút về thiết lập khẩu tốc iso, nhưng vẫn là hệ thống Olympus OM-D E-M1 with Zuiko 50-200mm)
Phi lộ: Michael Reichmann là một nhiếp ảnh gia nổi tiếng và chủ trang web luminous-landscape.com. Ông có hàng chục năm kinh nghiệm chụp phong cảnh và đời thường. Đã có một số bài tôi đã dịch và lược dịch tại Camera Tinh Tế vài năm trở lại đây. Ông không hề thích xem đấu bò tót, tuy nhiên cơ hội nhiếp ảnh thì luôn ở mọi nơi, và ông đã chọn cách chụp mờ nhòe để mô tả thể loại giải trí này (người dịch lược bỏ phần đầu không liên quan tới kỹ thuật)
Qua thời gian, tôi đã tìm ra công thức cho việc chụp trong đấu trường, đó là lên thật cao ở chỗ ngồi giá rẻ. Như vậy thì nền của bức ảnh sẽ là sàn đấu chứ không phải là khán đài mà người ta ngồi đầy ở đối diện. Tôi sử dụng một ống kính zoom, tiêu cự khoảng 100-400mm (quy đổi theo định dạng 35mm), và tốc độ màn trập từ 1/6 tới 1/10 giây. Quan trọng không kém việc duy trì tốc độ màn trập chậm, là việc lia máy theo chủ thể. Việc này làm cho sàn cát trông y như nền vải vẽ, làm tăng thêm tác động ấn tượng. Việc lia máy đồng thời giúp bắt được một số chi tiết của một số chuyển động song song với máy, và như vậy tránh bức ảnh mờ nhòe toàn bộ.
Tại các tốc độ màn trập này thì có khối điều kỳ lạ xảy ra. Một phần của hình ảnh hoàn toàn bị mờ, phần khác thì mờ ít hơn và vẫn còn những chỗ có vẻ như đứng yên. Bởi hành động trong một cuộc đấu bò xảy ra quá nhanh nên không có cách nào để biết khung hình sẽ ra sao. Vì vậy điều tôi làm là thiết lập máy ảnh ở chế độ chụp liên tiếp nhanh. Tuy nhiên, với tốc độ màn trập chậm như vậy thì cũng chẳng được quá nhiều khung hình mỗi giây. Thực tế là ta không thể biết những gì sẽ nhận được cho đến khi duyệt lại hình.
Một trong những thách thức khi chụp ở tốc độ màn trập chậm vào ban ngày là ta cần thiết lập khẩu độ rất nhỏ. Thường thì tôi sẽ không bao giờ chụp ở khẩu f/20, để tránh mờ do nhiễu xạ (diffraction), nhưng mà trong trường hợp này hầu như khung hình đều mờ cả thì điều này cũng chẳng đáng quan tâm. Tuy nhiên, để kiểm soát tình huống tối đa thì kính lọc ND giảm hai hoặc ba khẩu cũng có giá trị nếu chụp vào ban ngày.
Lưu ý: tấm hình "Ngựa nhảy dựng" ở trên vi phạm vào hướng dẫn ở trên là không lấy khung khán đài, nhưng có vẻ như hình này vẫn khá đẹp.
Khi tôi làm hình, tôi thấy một điều cũng kỳ lạ. Tôi thấy mình hầu như luôn luôn cắt vuông. Thực tế tôi luôn là fan hâm mộ tỉ lệ 1:1, từ ngày tôi chụp Rollei TLR và 500C Hasselblad. Hồi đó tôi luôn để chủ thể được chụp quyết định tỷ lệ khung hình và khoảng 75% các loại hình ảnh thấy đẹp nhất trong khổ vuông hoặc gần vuông. Thật kỳ lạ.
Tóm lại: kỹ thuật này sử dụng tốc độ màn trập chậm, ống kính tele, và lia máy, có thể áp dụng cho một số sự kiện như biểu diễn chăn bò, đua ngựa, đua xe.... bất kỳ môn thể thao có vận động nhanh, cảnh nền tương đối sạch và người chụp có thể đừng ngồi ở vị trí thoải mái. Dĩ nhiên tùy từng quốc gia và môn thể thao mà người ta có cho phép chụp hay không, bạn cũng nên tìm hiểu trước để tránh rơi vào tình huống khó xử.
