"Suối nguồn tươi trẻ" có thể nằm đâu đó trong não bạn
Từ một câu chuyện của những người thổ dân Caribbean, vào thế kỷ 15, nhà thám hiểm người Tây Ban Nha - Juan Ponce de Leon đã bắt đầu công cuộc tìm kiếm một con suối có khả năng "hồi xuân", cải lão hoàn đồng cho bất cứ ai đắm mình. Nơi ông tìm kiếm chính là bang Florida ngày nay nhưng "suối nguồn tươi trẻ" đã không bao giờ được tìm thấy. Giờ đây, dưới góc nhìn khoa học hiện đại, thay vì bỏ nhiều công sức khai phá Florida thì Ponce de Leon nên đào sâu tìm hiểu bên trong cơ thể mình. Đây là một gợi ý vui nhưng thực tế của các nhà khoa học đến từ trường Albert Einstein thuộc đại học y dược Yeshiva, New York. Qua những thí nghiệm trên chuột, họ đã phát hiện ra vùng dưới đồi (hypothalamus) trong não kiểm soát nhiều tác động của tuổi già và nếu thay đổi đường dẫn truyền của tín hiệu bên trong phần não này, quá trình lão hóa tiềm năng sẽ được làm chậm lại.
Hypothalamus là một vùng não có kích thước chỉ bằng một quả hạch, nằm trên thân não và có trên mọi loài động vật có xương sống. Hypothalamus chịu trách nhiệm cho hàng loạt các chức năng như sinh trưởng, phát triển, tái tạo và các quá trình trao đổi chất.
Một nghiên cứu trước đó do Dongsheng Cai - giáo sư dược lý phân tử tại trường Einstein cùng các cộng sự đã cho thấy rằng vùng hypothalamus bị viêm có thể khiến cho nhiều thành phần liên quan đến hội chứng chuyển hóa - một sự kết hợp giữa nhiều chứng rối loạn y học, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim và tiểu đường.
Điều này khiến tiến sĩ Cai nghi ngờ rằng hypothalamus có thể cũng đóng một vai trò cốt lõi trong quá trình già hóa, từ đó hối thúc ông thực hiện một nghiên cứu về chứng viêm vùng dưới đồi bằng cách tập trung vào một phức hợp protein có tên NF-κB (Nuclear Factor kappa-light-chain-enhancer of activated B cells) hay yếu tố nhân kappa của tế bào B hoạt hóa. Đây là một phức hợp protein đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa các phản ứng tế bào, kiểm soát quá trình biểu hiện gene mã hóa của các cytokine, chemokine, yếu tố phát triển và các phân tử bám dinh tế bào.
Tiến sĩ Cai và nhóm nghiên cứu đã phát hiện ra rằng việc kích hoạt phức hợp NF-κB theo các đường dẫn trong vùng hypothalamus của chuột đã khiến chúng già nhanh hơn do sự tụt giảm nồng độ hormone giải phóng gonadotropin (GnRH). Hormone này được tổng hợp trong vùng não dưới đồi và điều khiển bài tiết các hormone của tuyến yên.
"Những con chuột thí nghiệm cho thấy biểu hiện của sự giảm sút về sức mạnh và kích thước của cơ, độ dày của da và khả năng học hỏi - tất cả các dấu hiệu của tuổi già. Việc kích hoạt các đường dẫn NF-κB trong vùng hypothalamus thúc đẩy quá trình lão hóa có hệ thống, làm giảm tuổi thọ," tiến sĩ Cai nói.
Ngược lại, nếu ngăn chặn đường dẫn NF-κB, quá trình lão hóa trên chuột diễn ra chậm hơn và tăng tuổi thọ trung bình lên khoảng 20%.
Ngoài ra, các nhà nghiên cứu cũng nhận thấy nếu tiêm GnRH vào khu vực não thất của vùng hypothalamus sẽ bảo vệ những con chuột già khỏi tình trạng suy giảm sản sinh tế bào thân kinh do tuổi tác. Nói cách khác, những con chuột già sẽ có thể tái tạo nơ-ron mới tốt hơn. Nếu chuột được tiêm GnRH hàng ngày trong một thời gian dài, hiện tượng suy giảm nhận thức do tuổi tác cũng được kìm hãm.
Tiến sĩ Cai tin rằng các phát hiện trên mở ra nhiều tiềm năng chiến lược để chữa trị những loại bệnh liên quan đến tuổi tác và gia tăng tuổi thọ, ngăn viêm vùng dưới đồi và sử dụng liệu pháp GnRH để tăng khả năng sản sinh tế bào thần kinh.
Một bài báo cáo chi tiết về nghiên cứu của Cai và các cộng sự đã được đăng tải trên tạp chí Nature.
