[Dream Cars] Stout Scarab 1936 - mẫu xe định hình thiết kế minivan
đương đại
Trong ngày 25 tới đây, bảo tàng High Museum of Art tại bang Atlanta của Mỹ sẽ mở cửa triển lãm "Dream Cars" về các mẫu xe concept cổ. Sẽ có khoảng 19 mẫu xe thuộc diện rất hiếm, được sản xuất rất giới hạn được đem ra trưng bày tại triển lãm. Hôm nay, chúng ta sẽ bắt đầu tìm hiểu về những mẫu xe độc đáo này. Chiếc đầu tiên mà mình muốn giới thiệu là Stout Scarab - một trong những mẫu xe mang tính biểu tượng của thập niên 30 - 40 của thế kỷ trước và sở hữu nhiều cái "đầu tiên" như một trong những mẫu minivan đầu tiên trên thế giới và là mẫu xe đầu tiên có thân bằng sợi thủy tinh và hệ thống giảm xóc khí.
Stout Scarab hay còn được gọi là "Car with a Bar" được thiết kế bởi kỹ sư hàng không, kiêm nhà phát minh, nhà báo William Bushnell Stout và được sản xuất rất giới hạn (khoảng 9 chiếc) tại phòng thí nghiệm Stout Engineering Lab và sau này là công ty Stout Motor Car có trụ sở tại thành phố Detroit, bang Michigan.
Scarab độc đáo bởi nó không giống như hầu hết các mẫu xe vào thời đại này. Thực tế là hầu hết các mẫu xe được sản xuất trong thập niên 30 - 40 đều sử dụng phần khung gầm và thân xe tách rời nhau với đầu xe dài chứa động cơ đặt dọc theo trục trước và cabin đặt sau. Động cơ đặt trước sẽ dẫn động cho trục sau bằng trục truyền động chạy bên dưới sàn xe. Kết cấu này hoạt động rất tốt nhưng lại có nhiều hạn chế bởi không gian xe không được khai thác tối đa.
Do đó, Scarab đã được loại bỏ khung gầm và trục truyền động nhằm tạo ra một không gian nội thất rộng, thân xe thấp, sàn phẳng bằng việc sử dụng kết cấu thân liền khối và động cơ V8 của Ford đặt sau. William B. Stout đã mường tượng phương tiện mà ông tạo ra là một văn phòng trên các bánh xe. Cuối cùng, John Tjaarda - một kỹ sư xe hơi nổi tiếng người Hà Lan đã thiết kế thân của Scarab phỏng theo cấu trúc thân nhôm của máy bay.
Nội thất Stout Scarab 1936. Ảnh conceptcarz.com
Kết quả là Scarab xuất hiện với một vẻ ngoài lạ mắt, đầu xe rất ngắn, mũi xe thon gọn, thiết kế liền mạch từ mui đến đuôi xe và chính thiết kế này đã là điềm báo trước cho thiết kế đơn cách hay one-box của những chiếc MPV, Minivan đương đại. Bên trong xe, Scarab còn được trang bị một chiếc bàn có thể tháo rời và hàng ghế thứ 2 có thể xoay 180 độ đối diện với hàng ghế sau cùng. Đây cũng là một tính năng mà Chrysler hiện đã quảng cáo với tên gọi Swivel'n Go. Mặc dù Scarab gợi nhớ về hình ảnh của chiếc Chrysler Airflow với thiết kế liền mạch, mang đậm hiệu quả khí động học nhưng nhìn chung, mẫu xe của Stout vẫn được xem là xấu xí vào thời điểm này.
Biểu tượng bọ hung trên Stout Scarab.
Với việc loại bỏ bậc lên xuống tại 2 bên thân xe và mở rộng cabin tối đa cùng với khoảng cách giữa 2 trục xe dài, Scarab mang lại một không gian nội thất rất thoải mái. Không gian còn được tối ưu hơn nữa bằng việc động cơ được lắp trực tiếp lên trục sau, tài xế ngồi xa đằng trước do đó vô lăng gần như ngay phía trên 2 bánh trước. Hành khách vào xe qua một cánh cửa lớn và ngồi trên một hệ thống ghế linh hoạt có thể được bố trí theo nhiều cách ngoại trừ ghế tài xế cố định. So với các mẫu xe hiện đại với hệ thống ghế linh hoạt như Chrysler Voyager hay Renault Espace thì Scarab vẫn còn rộng hơn và trên xe thậm chí còn có một chiếc bàn chơi bài nhỏ, có thể đặt vừa tại mọi vị trí giữa các ghế hành khách. Nội thất xe được hoàn thiện với gỗ, da và chrome. Các yếu tố thiết kế cũng được phỏng theo mô-tuýp con bọ hung (scarab) Ai Cập cổ, kể cả biểu tượng của xe. Tầm nhìn 2 bên thân xe và phía trước rất tương đồng với tầm nhìn trên một toa xe lửa với nhiều cửa sổ, trong khi đó tầm nhìn phía sau gần như bằng 0. Scarab cũng không có kính chiếu hậu.
Các đặc điểm tân tiến của mẫu xe không chỉ dừng lại ở bố cục và thiết kế thân xe. Trong một thời đại nơi mà hầu hết mọi phương tiện chạy trên đường đều cần đến các trục cứng và lò xo lá giảm xóc thì Scarab đã được trang bị một hệ thống treo độc lập dùng lò xo cuộn trên cả 4 góc, mang lại khả năng vận hành êm hơn và im lặng hơn. Trọng lượng hơi thiên về phần đuôi do động cơ đặt sau nhưng lại được nâng đỡ bởi hệ thống treo bằng lò xo cuộn đã mang lại cho Scarab khả năng kiểm soát và lực kéo rất tốt. Hệ thống treo của Scarab cũng chính là ý tưởng của hệ thống treo thanh chống Chapman được Lotus dùng trên mẫu xe đua thể thức 1 và 2 là Lotus Twelve.
Động cơ Ford V8 trên Stout Scarab. Ảnh conceptcarz.com
Ngoài ra, động cơ xi lanh đầu bằng (flathead) V8 90 mã lực của Ford lắp trên trục sau được kết nối với một hộp số truyền động 3 cấp do Stout phát triển riêng cho xe. Động cơ được đảo ngược lại so với vị trí thông thường và được lắp trực tiếp trên trục sau với bánh đà và ly hợp hướng về phía trước. Hộp số được đặt ngay trước thành phần này, đẩy thành phần truyền lực về phía trục. Kết cấu bất thường của Scarab sau này đã được tái hiện trên mẫu xe Lamborghini Countach.
Stout Scarab 1936. Ảnh conceptcarz.com
Nguyên mẫu đầu tiên có thể chạy được của Scarab được hoàn thiện vào năm 1932 và đây là mẫu xe đầu tiên có thân nhôm nguyên khối khung rỗng mặc dù các phần của khung sườn được làm bằng thép. Chiếc thứ 2 được hoàn thiện năm 1935 được cải tiến từ chiếc đầu tiên, tích hợp một số thay đổi về thiết kế và cơ khí. Các đèn pha được lắp bên trong một lớp lưới bảo vệ dạng thanh dọc và tại đuôi xe, các thanh chrome hẹp được ép cong từ cửa sổ sau đến cản sau, tạo nên dáng vẻ Art Deco. Thân xe cũng được làm bằng thép để giảm chi phí.
Stout đã công bố rằng mẫu xe sẽ được sản xuất với số lượng hạn chế và được bán cho những khách hàng được mời mua. Theo mục tiêu, chỉ có 100 chiếc được sản xuất mỗi năm tại một xưởng nhỏ nằm ở góc đường Scott Street và Telegraphh, Dearborn, bang Michigan. Cũng trong thông báo này, Stout công bố giá bán cho mỗi chiếc vào khoảng 5000 USD (tương đương 80.000 USD năm 2010). Tuy nhiên, trước sự cạnh tranh của Chrysler Imperial Airflow - mẫu xe hạng sang và hiện đại hơn với mức giá chỉ 1345 USD vào thời điểm đó thì không có nhiều người sẵn sàng mạnh tay chi đậm cho mẫu xe độc đáo của Stout. Do đó, Scarab chỉ được sản xuất tổng cộng 9 chiếc và 5 trong số đó vẫn còn tồn tại đến ngày nay. Cả 9 chiếc xe đều được chế tạo thủ công và không có hai chiếc Scarab nào giống nhau.
Sau chiến tranh thế giới thứ 2, Stout đã chế tạo thêm một nguyên mẫu Scarab với tên gọi Stout Scarab Experimental. Mẫu xe được trình làng năm 1946 và có vẻ ngoài "bình thường" hơn mặc dù vẫn được trang bị động cơ đặt sau. Phiên bản này có 2 cửa với kính chắn gió bo cong và thân xe được chế tạo bằng sợi thủy tinh đầu tiên trên thế giới. Giống như phiên bản có vỏ kim loại, Scarab Experimental cũng sở hữu thiết kế nguyên khối, được ghép lại từ 8 mảnh riêng biệt và được trang bị hệ thống giảm xóc khí đầy đủ chức năng đầu tiên trên thế giới được phát triển bởi Firestone năm 1933. Tuy nhiên, Scarab Experimental đã không bao giờ được sản xuất hàng loạt và chỉ dừng lại ở nguyên mẫu.
